ISA - Interlinear Scripture Analyzer

De letters ISA staan voor Interlinear Scripture Analyzer - letterlijk vertaald: Interlineaire Schrift Analyseerder. Dit programma is qua opzet heel anders dan e-Sword en The Word. Bij e-Sword en The Word ligt de focus meer op het lezen en bestuderen van de Bijbeltekst in een bepaalde vertaling, terwijl je daarbij gebruik kunt maken van woordenboeken, commentaren en tekstverwijzingen. Daarentegen is ISA vooral bedoeld om de grondtekst (Hebreeuws, Aramees of Grieks) te bestuderen. Met behulp van ISA kun je je - ook als niet-kenner van de grondtalen - verdiepen in 'wat er echt staat'.

Interlineair wil zeggen dat per Bijbelvers de grondtekst wordt getoond met daaronder één of meerdere (letterlijke) vertalingen, eventueel aangevuld met Strong codes en informatie over werkwoordsvormen, de gebruikte tijden, meervoud/enkelvoud etc. Hieronder zie je een voorbeeld van Hebreeën 12:2.

Bovenaan het scherm zie je dit vers in de Statenvertaling, maar je kunt ook kiezen voor één van de andere vertalingen. Daaronder zie het interlineaire gedeelte, met van boven naar beneden:

• De grondtekst;
• Strongcode per woord;
• Grammaticale informatie;
• Twee Engelse letterlijke vertalingen;
• De NBG vertaling als sublineair; d.w.z. de woorden van de NBG zijn direct gekoppeld aan de woorden uit de grondtekst.

In ISA kun je kiezen voor verschilllende views. Hierboven draait ISA in de Trn (Translations) view, zie de knoppenbalk. In dat geval toont het onderste gedeelte van het scherm nog extra vertalingen.

Ook ISA bestaat al een aantal jaren. De huidige versie (op het moment van schrijven) is versie 2.0 basic (Release Candidate 7). Minpuntje is dat deze versie niet geschikt is voor Windows 7. Maar daar wordt aan gewerkt. Een update is onderweg.

Naast de basis installatie zijn er drie modules te downloaden, waarvan de hier als derde genoemde het meest interessant is:

• Concordant Literal Version - bevat een zeer letterlijke, concordante Engelse vertaling;
• Young's Literal Translation 1898
• Dutch/Nederlands module - bevat de vertaling van het NBG 1951; de woorden van deze vertaling worden door ISA direct gekoppeld aan de woorden van de grondtekst.

Ik gebruik ISA zelf met name om zo af en toe eens te kijken wat er nu echt staat (met name in het Nieuwe Testament) en soms kom je tot leuke ontdekkingen! Om maar wat te noemen: Daar waar het Nederlands soms toch een heel aantal woorden nodig heeft, is het Grieks bijvoorbeeld heel compact. Zo luidt Galaten 4:7 in de NBV vertaling:
'U bent nu geen slaven meer, u bent kinderen van God en als zijn kinderen bent u erfgenamen, door de wil van God.'
In het Grieks staat heel letterlijk vertaald:
'Dus, u bent niet meer slaaf, maar zoon en indien zoon, ook erfgenaam door God.'
Je mist dus het woordje 'dan' en je ziet dat er geen werkwoord gebruikt wordt in het Grieks. Ook valt op dat de NBV kiest voor meervoud (slaven, kinderen), terwijl het Grieks enkelvoud heeft. Voor mijn gevoel ligt het Grieks dichter bij spreektaal dan schrijftaal. Het is net of je Paulus hoort spreken.

Ook gebruik ik ISA, samen met The Word en e-Sword, om zo af en toe een klein stukje te 'vertalen'. Zo heb ik de afgelopen jaren delen van Marcus, Johannes, Romeinen, Titus en Hebreeën 'vertaald'. Echt vertalen durf ik het niet te noemen, want ik heb nooit Grieks geleerd. Maar met behulp van dit soort programma's, diverse vertalingen, commentaren en wat taalgevoel kun je een heel eind komen.