'To be or not to be - in Christ, that's the question'

Een kleine maand geleden, op 18 november om precies te zijn, schreef ds. Jos Douma op zijn weblog iets over een nieuw boek van zijn collega ds. Hans Burger. Hij schreef toen dat hij werd 'verrast met een zeer kloek boek, dat Hans Burger heeft geschreven over 'Being in Christ. A Biblical and Systematic Investigation in a Reformed Perspective'. Het gaat om zijn dissertatie die hij op 15 december in Kampen hoopt te verdedigen.'

Nu is er in het Reformatorisch Dagblad van vandaag aan deze dissertatie een artikel gewijd, onder de titel Om het hart van de christelijke identiteit. Daarin komt Hans Burger zelf aan het woord en hij geeft daar naar mijn mening een goed beeld van de situatie in de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt - waar ik zelf ook lid van ben:

Ik proef in onze kerken iets van: Waar moeten we heen? Een malaise, een identiteitscrisis. In de vrijgemaakte kerken is er vanouds de angst voor subjectivisme. Maar wat zie je nu? Voor veel mensen is Jezus Iemand uit het verleden geworden - Die voor onze zonden is gestorven, maar verder? De notie van het zijn in Christus, het hebben van een levende relatie met Hem, leefde onder ons eigenlijk niet, kwam in preken te weinig aan de orde. Met als gevolg dat mensen het in de evangelische en charismatische hoek gingen zoeken.

Even verderop wordt hem de vraag gesteld: 'De notie "zijn in Christus" komt in uw kerkverband nauwelijks aan de orde, constateert u. Wat is uw advies?' Burger geeft dan naar mijn idee een duidelijk antwoord:

Ik bepleit een prediking waarin Christus in Zijn volle breedte wordt verkondigd. Het gaat erom dat Christus een gestalte in ons krijgt. Te veel is er in onze theologie sprake van een biografisch tekort: het leven van de gelovige komt te weinig in beeld. Wat ons óók vatbaar maakt voor de secularisatie. In Christus zijn is absoluut noodzakelijk, is ook een ervaringswerkelijkheid. To be or not to be, in Christ, that’s the question. Wat heb je anders nog te vertellen, ook aan mensen buiten de kerk? Juist hierin kunnen ook mensen in onze postmoderne cultuur een échte identiteit vinden.

Jos Douma kan zich hier helemaal in vinden:

... ook ik merk nog heel vaak hoezeer de geloofsbeleving van christenen als het gaat om het kennen van en leven met Christus is versmald tot alleen maar de vergeving van zonden: Jezus is een figuur uit het verleden die voor mijn zonden aan het kruis is gestorven. Deze eenzijdige, versmalde kennis en beleving van Christus leidt maar al te gemakkelijk tot een weinig vitaal geloofsleven omdat de kracht van het kennen van Christus in zijn volheid niet gekend en beleefd wordt.

Ook ikzelf, als ouderling van onze gemeente, kom het tegen dat mensen verlegen zijn met het 'zijn in Christus'. Terwijl het zo rijk is! Het besef van het 'in Christus zijn' geeft zo'n verdieping aan je geloofsleven. Johannes 15 bijv. laat zien wat dit allemaal betekent:

• Zonder Hem kunnen wij niets doen (vers 5). Het zijn in Christus maakt dus alle verschil (vers 6). 'To be or not to be in Christ, that's (indeed) the question'.
• We mogen alles vragen wat we maar willen en het zal ons ten deel vallen (vers 7). Onze wil zal namelijk steeds meer gaan overeenstemmen met Gods wil. Dit komt omdat zijn woorden in ons zijn; we zullen dan weten wat God wil.
• We zullen veel vrucht dragen. 'In Hem zijn' geeft kracht en troost en moed, maar bovenal zal het liefde - dé vrucht van de Geest - uitwerken (vers 5, 8, 9vv).
• Zijn blijdschap en vreugde zal in ons blijven en volkomen worden (vers 11, 26)
• Zo zullen we de Vader eren, het hoofddoel van ons leven (vers 8).

Zowel Burger als Douma leggen de vinger dus bij een gemis. Naar mijn idee is dit niet een gebrek in de leer, zoals ds. Ton de Ruiter denkt. De Ruiter constateert ook een gemis, zo schreef Aad Kamsteeg, namelijk dat het 'onderwijs over persoonlijke levensheiliging in de vrijgemaakt-gereformeerde kerken onder het stof was geraakt'. Dat heeft alles te maken met het 'in Christus zijn' waar Burger het over heeft. Echter, Ton de Ruiter meent dat dit gemis ontstaan is vanwege de leer van de verzoening door voldoening. Door deze leer zou de heiliging en daarmee het 'Jezus in ons' secundair worden. Maar daar ben ik het niet mee eens. Nee, het probleem is niet de leer, maar dat wij eenzijdige accenten hebben gelegd op bepaalde punten van die leer. Effectief versmallen wij de doorwerking van de leer in het geloofsleven op die manier.

Ik ben blij met de aandacht die er is gekomen voor de persoon van Christus, voor het besef dat Hij niet alleen iemand van het verleden is, maar nu leeft en regeert aan de rechterhand van de Vader. Hij vergeeft én vernieuwt. Hij behoort heel ons leven te beïnvloeden en te doortrekken, zodat het steeds meer 'Christus in ons' wordt, zoals bijvoorbeeld verwoord in de Heidelbergse Catechismus in vraag en antwoord 76 over het Heilig Avondmaal, waar gevraagd wordt:

Wat betekent dat: het gekruisigd lichaam van Christus eten en zijn vergoten bloed drinken?

Dat wij met een gelovig hart heel het lijden en sterven van Christus aannemen en daardoor vergeving van zonden en eeuwig leven verkrijgen.

Maar dat is nog maar de helft, want dan volgt er dit:

Verder ook, dat wij door de Heilige Geest, die tegelijk in Christus en in ons woont, steeds meer met zijn heilig lichaam verenigd worden, en wel zo, dat wij, hoewel Christus in de hemel is en wij op aarde zijn, toch vlees van zijn vlees en been van zijn gebeente zijn; en ook zo, dat wij door één Geest eeuwig leven en geregeerd worden, zoals de leden van het lichaam door één ziel.

Het leven van een christen wordt dus gestempeld door een echte, levende omgang en verbondenheid met Christus. Zo krijgt Christus meer en meer gestalte in ons, tot eer van de Vader!