Zijn in Christus - door geloof

Afgelopen vrijdag schreef ik over een artikel in het RD over ds. Hans Burger en zijn proefschrift Being in Christ. Vandaag besteedt het ND er aandacht aan in het artikel Meer aandacht voor het leven hier en nu. Hans Burger hoopt vandaag op zijn proefschrift te promoveren.

Ook Jos Douma schrijft op zijn weblog naar aanleiding van deze gebeurtenis (zie zijn blog met de titel Hans Burger: Zijn in Christus, van vandaag). Wat hem betreft is deze dag 'een belangrijke dag voor de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt (en voor alle kerken) ... Want Hans Burger levert een prestatie van formaat met deze diepgaande dissertatie over een buitengewoon cruciaal thema voor christelijke theologie en spiritualiteit.'

Graag wil ik hier ook de woorden citeren waar Jos Douma mee eindigt:

Hans Burger levert nu dus een diepgravende theologische studie over de thematiek van 'zijn in Christus'. Ik hoop meer dan van harte dat zijn boodschap gehoord gaat worden, niet alleen door theologen, maar via hen ook door allen die Christus aanbidden en willen genieten van en groeien in levende verbondenheid met hem! Ik hoop dat we ook wat uitkomen boven discussies die niet veel verder komen dan waar je het accent nu moet leggen: op de rechtvaardiging of op de heiliging, op de verzoening of de vernieuwing en die dan eindigen met de verzuchting dat het ook allemaal wel wat ingewikkeld is? Mijn verlangen is dat we mee door het boek van Burger we werkelijk in gesprek raken over de meest fundamentele werkelijkheid van ons christelijke leven: dat we, door geloof, in Christus zijn, en dat het in de gemeenschap met Christus zien en ervaren van de glorie van Christus ons leven raakt tot in de kern, en ons leven van binnenuit vormt en verandert dankzij de vergevende, genezende en bevrijdende genade van Christus. Zo zullen we samen groeien in het aanbidden en bewonderen van de drie-enige God, Vader, Zoon en Heilige Geest, de enige ware God die leeft en regeert, nu en tot in eeuwigheid!

Ik deel dit verlangen van Jos Douma helemaal. Jos Douma noemt het zijn-in-Christus 'een buitengewoon cruciaal thema'. Hij heeft het over 'de meest fundamentele werkelijkheid van ons christelijke leven', namelijk: 'dat we, door geloof, in Christus zijn'. En dat werkt hij dan uit in het zien van de glorie van Christus, waardoor ons leven van binnenuit verandert, waardoor we groeien in aanbidding van de drie-enige God.

Waar ik even aandacht voor wil vragen is dat we 'door geloof' in Christus zijn. Dat vind ik zelf heel belangrijk. Want wat is dat nu precies: geloof? Kort geleden schreef ik daar nog een blog over met de titel Wat is waar geloof? Ik kwam toen uit op: 'Waar geloof is dus een omhelzen van Christus, wat er toe leidt dat je een nieuw leven gaat leiden, en dat zich uitwerkt in de liefde.' Dat omhelzen van Christus heeft dus alles te maken met het 'in Christus zijn'.

Toch hebben wij het vaak over dankbaarheid. 'Jezus is voor je zonden gestorven en daarom staat de rest van je leven in het teken van dankbaarheid.', zo begint het artikel in het ND, maar Hans Burger vroeg zich (met anderen) af: 'dankbaar zijn voor de vergeving van je zonden, maar wat nu verder?'

In zijn boek Toekomstige Genade gaat John Piper hier op in. Piper stelt dat dankbaarheid zelf ons niet kan, en ook niet behoort, te motiveren om heilig voor God te leven. Dankbaarheid kijkt naar het verleden: je bent dankbaar voor wat God in Christus voor jou aan het kruis heeft gedaan. Maar als je op dankbaarheid moet teren om God nu en in de toekomst te dienen en te eren en anderen lief te hebben, dan kan zo maar het idee ontstaan dat je God moet 'terugbetalen' door dankbaar te zijn.

Voor mij was het dan ook een echte eye-opener dat God het volk Israël in de Bijbel eigenlijk nooit ondankbaarheid verwijt. Nee, Hij verwijt hun geen ondankbaarheid, maar ongeloof, bijv. in Numeri 14:11 NBG, waar God zegt: 'hoelang zullen zij niet op Mij vertrouwen bij al de tekenen die Ik in zijn midden gedaan heb?' We lezen over 'een werk van geloof', niet over een 'werk van dankbaarheid' (2 Thess. 1:11 NBG), en we lezen over 'gehoorzaamheid van geloof' en niet over 'gehoorzaamheid van dankbaarheid' (Rom. 1:5 NBG). Piper werkt vervolgens in zijn boek uit dat wij alleen door geloof/vertrouwen in Jezus Christus God kunnen dienen en eren en anderen liefhebben. Anders gezegd: Zowel rechtvaardiging als heiliging vinden plaats door het geloof.

Wat is dan de rol van dankbaarheid? Piper zegt: dankbaarheid kijkt naar de genade die ons in het verleden verleend is, en zegt vervolgens tegen ons geloof: 'Kijk eens wat God allemaal gedaan heeft! Echt, Hij is trouw en goed en vol liefde! Je kunt Hem vertrouwen!' Zo roept de dankbaarheid ons op tot geloof in de genade die God ons nu en in de toekomst geeft. Dankbaarheid is dus niet onbelangrijk, maar het gaat dus om geloof en vertrouwen nú. Door dat geloof zijn en blijven we verbonden met Jezus, de Wijnstok. En alleen door dat geloof en die verbinding blijven wij in Hem en Hij in ons met zijn Geest. Alleen zo gaan wij vrucht dragen tot eer van God.

Mensen die een beetje bekend zijn met de Heidelbergse Catechismus zouden nu kunnen zeggen: aha, het is dus de schuld van de Catechismus! Daar leer je immers in Deel 3 'hoe ik God voor zo’n verlossing dankbaar moet zijn'? Dat was ook mijn eerste reactie toen ik Toekomstige Genade van Piper ging lezen, maar ik denk daar nu toch genuanceerder over. Dat is echter iets voor een volgende post.